Een geheime tuin als inspiratiebron (2008)
Niet iedere beeldend kunstenaar heeft de luxe er twee ateliers op na te kunnen houden. Ellen van Eldik (1950) prijst zich gelukkig dat ze daarover wel de beschikking heeft. Eén van de twee bevindt zich in de Nijmeegse binnenstad, de andere op “ongeveer drie kwartier rijden” daar vandaan. Het is haar ‘geheime atelier’ dat onder meer bestaat uit een waterpartij en een tuin vol bloemen. De idyllische omgeving is een inspiratiebron voor haar foto’s, schilderijen en, de laatste jaren, vooral tekeningen. Haar tentoonstellingen hebben altijd te maken met die geheime plek en dragen ‘Niet iedereen heeft een tuin’ als titel, met daarachter een getal. Op 12 januari opent in het CBKTiel nummer ‘VI’.

Het ‘geheime atelier’ van Van Eldik bevindt zich in de open lucht, haar Nijmeegse atelier staat er mee in een schril contrast. Zonder kunstlicht is het een stille, nogal duistere ruimte die een beetje daglicht ontvangt door een paar ramen aan de voor- en achterzijde. In een keldertje dat zich bevindt onder een deel van de hoofdruimte is het nog donkerder. “Ik heb geen daglicht nodig”, zegt ze. Dat brengt ze immers mee uit dat andere atelier.

Schoonheid
Middenin de niet erg grote ruimte staat een tafel met daarop een aantal zojuist ingelijste tekeningen die in Tiel te zien zijn. Het tekenen zelf doet ze aan een andere tafel die iets verderop staat. Ruimte om bijvoorbeeld aan grote schilderijen te maken is er niet, maar dat is ook niet nodig. Ellen van Eldik tekent en fotografeert vooral. Zo nu en dan neemt ze de kwast nog wel ter hand, zoals afgelopen augustus toen ze, samen met drie andere kunstenaars een expositie had in een tijdelijk leegstaande boerderij in Zelhem. Ze maakte er een metersgrote muurschildering.

Een strijd tussen schoonheid en inhoud. Daarmee omschrijft Ellen van Eldik haar grootste worsteling als kunstenaar. Jarenlang bepaalde die de thematiek in haar werk. ‘Die spanning tussen het harmonische en de krachten die daar tegenin werken blijk ik steeds meer in mijn werk te willen brengen’, schreef ze enkele jaren geleden. ‘Dat ‘mooi’ maken, dat kan ik te goed, maar ‘mooi’ is te onbelangrijk.’
De herontdekking van het tekenen, nu ruim drie jaar geleden, stelde haar in staat ‘om alles los te laten en mooie dingen te maken’. In haar foto’s, vooral van bloemen, stond ze zichzelf de pure schoonheid al wel altijd toe. Geer Pouls van de Rotterdamse galerie Brutto Gusto stimuleerde haar in het begin van de jaren negentig deze uit te vergroten.

Verstild
De interesse voor bloemen en planten dateert bij Van Eldik al van langer geleden. Na haar opleiding aan de academie in Den Bosch, waar ze zich met grafiek en schilderen bezighield, beeldde ze al bloemen en (vleesetende) planten af. Maar de bronnen daarvoor vond ze destijds in boeken. Toen kwam de echte tuin er, nu is het vooral die overweldigende plek die de inspiratie aanbiedt. In haar tekeningen combineert ze de indrukken die ze daar opdoet met voorwerpen die ze bewaart in haar atelier: kralen, sieraden, glaswerk en afbeelding uit glossy tijdschriften. Gemaakt met potlood, aquarelverf en eventueel gekleurd papier. Het worden zo kleine, soms wat verstilde en broze wereldjes op zichzelf. “Ze moeten een mooie, stille sfeer oproepen”, vertelt ze.
Haar manier van tekenen maakt zelfs school, enkele malen gaf ze als gastdocent les aan de Eindhovense Design Academy. Ze wil en kan niet vertellen hoe die manier van tekenen in elkaar steekt. “Die methode sluit wel heel goed aan bij die opleiding”, zegt ze. “Het enige dat ik kan zeggen is dat het draait om kijken. Gewoon heel goed kijken.”

Het kunstenaarsleven dat Ellen van Eldik nu leidt contrasteert wat met dat van een aantal jaren geleden. Ze won prijzen (onder andere de Koninklijke Subsidie ), stond op de barricade bij de afschaffing van de Beeldende Kunstenaars Regeling, was curator van vele exposities en zat in vele commissies. Maar ze voelt zich goed in haar twee ateliers, vooral ook in dat in Nijmegen. “Het is hier heerlijk rustig, ik word door niks afgeleid. Ik geniet van de schoonheid op die andere plaats, mijn inspiratie komt er vandaan. Ik moet er niet aan denken dat ik hier ook een tuin zou hebben. Dan word ik gek.”

Henk Meutgeert